Με αρχή από την έκδοση 15, που αναμένεται να κυκλοφορήσει στις 28 Αυγούστου 2012, ο Firefox θα τηρεί τους κανόνες του ελληνικού τονισμού κατά την εκτέλεση των εντολών text-transform: uppercase και font-variant: small-caps. Με την αλλαγή αυτή ο Firefox γίνεται ο πρώτος πλοηγός που κάνει σωστό μετασχηματισμό ελληνικών πεζών ή μεικτών γραμμάτων σε μεγαλογράμματη γραφή μέσω των εντολών text-transform και font-variant της γλώσσας CSS.
Εδώ θα επικεντρωθώ στο text-transform: uppercase, που είναι αυτό που μας ενδιαφέρει καίει περισσότερο στο ελληνόφωνο διαδίκτυο. Τα ίδια ισχύουν πάνω-κάτω και για το font-variant: small-caps. Ας δούμε τρία παραδείγματα.
Παράδειγμα 1ο
Να αρχίσουμε με μια απλή πρόταση:
Το καλό πράμα αργεί να γίνει.
Μέσω της εντολής text-transform: uppercase η γλώσσα CSS μας επιτρέπει να μεταμορφώσουμε αυτή την παράγραφο HTML σε μεγαλογράμματη γραφή:
<p style="text-transform: uppercase;">Το καλό πράμα αργεί να γίνει.</p>
Σύμφωνα με την εντολή που δώσαμε, η δουλειά του πλοηγού είναι να πάρει το κείμενο και το αποδώσει με κεφαλαία. Σε κάποιες γλώσσες αυτό είναι απλό, σε άλλες λιγότερο απλό. Ας δούμε τί κάνει ο πλοηγός που χρησιμοποιείτε τώρα:
Το καλό πράμα αργεί να γίνει.
Ιδού πώς απεικονίζει το κείμενο ο Firefox 15:
ΤΟ ΚΑΛΟ ΠΡΑΜΑ ΑΡΓΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ.
Παράδειγμα 2ο: διαχωριστικό ήτα
Στην μεγαλογράμματη ελληνική γραφή κανονικά δεν χρησιμοποιούνται τόνοι. Μια εξαίρεση είναι ο διαχωριστικός σύνδεσμος ή, ο οποίος τονίζεται πάντα για αποφυγή συγχύσεως. Ο Firefox 15 τηρεί αυτή την εξαίρεση, αφού κατά τη μετατροπή διατηρεί τον τόνο του διαζευκτικού ήτα. Ας δούμε ένα παράδειγμα:
Παιδί είσαι εσύ ή τύραννος;
Πώς το μετασχηματίζει ο πλοηγός με τον οποίο βλέπετε τη σελίδα τώρα:
Παιδί είσαι εσύ ή τύραννος;
Πώς το μετασχηματίζει ο Firefox 15:
ΠΑΙΔΙ ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ Ή ΤΥΡΑΝΝΟΣ;
Παράδειγμα 3ο: διαλυτικά με τόνο
Έσκασα από το πολύ φαΐ.
Πώς τη μετασχηματίζει ο πλοηγός με τον οποίο βλέπετε τη σελίδα:
Έσκασα από το πολύ φαΐ.
Πώς τη μετασχηματίζει ο Firefox 15:
ΕΣΚΑΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΛΥ ΦΑΪ.
Τί σημαίνει η αλλαγή στην πράξη
Για τους επισκέπτες ελληνόφων ιστοσελίδων σημαίνει ότι, εφόσον χρησιμοποιούν Firefox, δεν θα βλέπουν πια μεγαλογράμματη γραφή με τόνους.
Για τους σχεδιαστές ελληνόφων ιστοσελίδων δεν σημαίνει κάτι ουσιαστικό αφού το πρόβλημα παραμένει σε όλους τους άλλους πλοηγούς:
- Firefox 14 και κάτω
- Google Chrome
- Internet Explorer
- Opera
- Safari
Οπότε εξακολουθούμε να αποφεύγουμε το text-transform (και το text-variant) σε ελληνόφωνες σελίδες.
Κατά τη γνώμη μου, αυτό δεν είναι πρόβλημα ούτε απώλεια για το ελληνόφωνο διαδίκτυο αφού, κατά τη γνώμη μου πάλι, το text-transform είναι μια προβληματική εντολή που συγχέει τα όρια σημασιολογικού και υφολογικού, ή, με άλλα λόγια, τα όρια περιεχομένου και παρουσίασης/μορφοποίησης/στυλ. Προσωπικά την αποφεύγω, ει δυνατόν.
Από την άλλη, τα κεφαλαιάκια (small capitals) είναι πέρα για πέρα υφολογικό εργαλείο, με παράδοση στην τυπογραφία. Εδώ ωστόσο έχουμε άλλο πρόβλημα: Οι κοινότερες γραμματοσειρές του διαδικτύου δεν περιλαμβάνουν παραλλαγή «Small Capitals». Οπότε, οι πλοηγοί καταφεύγουν σε λύση ανάγκης προκειμένου να εκτελέσουν την εντολή font-variant: small-capitals: Κατασκευάζουν στη στιγμή τα κεφαλαιάκια με βάση τα αντίστοιχα κεφαλαία. Μόνο που αυτό δεν είναι το ίδια πράγμα, αφού τα πραγματικά κεφαλαιάκια διαφέρουν από τα κεφαλαία όχι μόνο στο μέγεθος αλλά και στις βασικές αναλογίες τους.
Το παρασκήνιο της αλλαγής
Η αλλαγή ήρθε ως αποτέλεσμα μιας αναφοράς—και του διαλόγου που ακολούθησε—στον Bugzilla του Firefox: Bugzilla@Mozilla – Bug 307039 – Greek text not converted correctly to small caps
Για περισσότερα
Η προτεινόμενη συμπεριφορά των text-transform και font-variant περιγράφεται στο τμήμα Text της προδιαγραφής CSS. Η πιο πρόσφατη μη τελική έκδοση της προδιαγραφής είναι η 3: www.w3.org/TR/css3-text
Η τρέχουσα τελική προδιαγραφή είναι η 2.1: http://www.w3.org/TR/CSS2/text.html
Η οποία αντικατέστησε την προδιαγραφή 2: www.w3.org/TR/2008/REC-CSS2-20080411/text.html
Ο λόγος που αναφέρω εδώ και την προδιαγραφή 2 είναι η παρακάτω οδηγία, η οποία έχει αφαιρεθεί από την έκδοση 2.1:
Conforming user agents may consider the value of ‘text-transform’ to be ‘none’ for characters that are not from the Latin-1 repertoire and for elements in languages for which the transformation is different from that specified by the case-conversion tables of ISO 10646 ([ISO10646]).
Αν οι πλοηγοί εφάρμοζαν την παραπάνω οδηγία, δεν θα είχαμε προβλήματα με το text-transform στα ελληνικά. Απ’ όσο γνωρίζω, κανείς πλοηγός δεν την έχει εφαρμόσει (που είναι πιθανόν ο λόγος για τον οποίο αφαιρέθηκε τελικά η οδηγία).
Για τη χρήση του text-transform και του font-variant δείτε τα λήμματα του Mozilla Developer Network: